Thư viện tỉnh Quảng Trị

XML, Metadata và Dublin Core Metadata

1. XML

1.1 Khái quát sự ra đời và phát triển của XML

(Tham khảo: http://www.w3.org/TR/REC-xml/

XML (eXtensible Markup Language): là ngôn ngữ tạo cấu trúc dữ liệu văn bản được phát triển từ đầu năm 1996 dựa theo và tận dụng những điểm mạnh của chuẩn SGML (Standard Generalized Markup Language: được coi như là siêu ngôn ngữ có khả năng sinh ngôn ngữ khác), cùng những kinh nghiệm có được từ ngôn ngữ HTML (HyperText Markup Language). SGML phát triển cho việc định cấu trúc và nội dung tài liệu điện tử do tổ chức ISO (International Organization for Standardization) chuẩn hóa năm 1986.

SGML là do IBM đưa ra nhưng được phát triển bởi W3C (World Wide Web Consortium: tổ chức độc lập định ra tiêu chuẩn cho định dạng Web, máy chủ và ngôn ngữ), nhưng đặc tả XML lại do Netscape, Microsoft và các thành viên dự án Text Encoding Intiative (TEI) xây dựng. Tổ chức W3C XML Special Interest Group có đại diện từ hơn 100 công ty cùng nhiều chuyên gia được mời khác. W3C chính thức thông qua chuẩn XML vào tháng 2/1998.

XML là một hệ thống có luật dùng cho việc thiết kế các khổ mẫu (format) cho văn bản giúp tạo cấu trúc cho dữ liệu. Trong thực tế XML không phải là một ngôn ngữ lập trình, XML giúp máy tính dễ dàng tạo dữ liệu, đọc dữ liệu, trao đổi dữ liệu và làm cho cấu trúc dữ liệu trở nên rõ ràng và dễ hiểu hơn, ngoài ra XML còn có thể mở rộng, có nền tảng hoàn toàn độc lập và hỗ trợ tính quốc tế hóa, nội địa hóa. XML hỗ trợ hoàn toàn unicode.

1.2. XML và HTML

Trong thực tế bản thân ngôn ngữ XML có nguồn gốc giống như ngôn ngữ định dạng siêu văn bản HTML (HyperText Markup Language) từ chuẩn ngôn ngữ định dạng văn bản tổng quát có cấu trúc SGML. Mỗi văn bản XML cũng sử các thẻ (tags), các từ được đặt trong ngoặc với ‘’ (mở và đóng) và dùng thuộc tính tên gọi của các phần tử (element) với mẫu name= “value”.

Trong khi HTML đặc biệt chú ý tới từng thẻ (tag) và thuộc tính (attribute) có ý nghĩa gì và phần văn bản giữa các thẻ đó hiển thị như thế nào trên trình duyệt thì XML sử dụng các thẻ chỉ để phân định ranh giới giữa các đoạn dữ liệu và coi việc đọc và xử lý dữ liệu hoàn toàn là nhiệm vụ của các ứng dụng. Nhưng khác với ngôn ngữ HTML, số lượng và tên gọi các phần tử trong XML là không hạn chế.

XML là một văn bản nhưng không giống với những loại văn bản thông thường mà ta có thể đọc được. Các chương trình dùng để tạo các dữ liệu được cấu trúc hóa thông thường được lưu dữ liệu trên đĩa cứng, sử dụng khuôn dạng text hay nhị phân. Một thuận lợi của khuôn dạng văn bản là cho phép người đọc có thể đọc nó với bất kỳ bộ soạn thảo văn bản nào tùy thích. Các khuôn dạng văn bản cũng cho phép tìm lỗi dễ dàng hơn trong các ứng dụng. Giống như HTML các file XML là những file văn bản được tạo ra không phải với mục đích đề đọc, nhưng vẫn có thể đọc nếu thấy cần thiết. Tuy nhiên XML có điểm không bằng HTML, các luật dùng trong XML rất hạn chế, chỉ cần quên một thẻ, hay một thuộc tính không đi kèm với nội dung sẽ làm cho toàn bộ file XML đó ngừng hoạt động, trong khi đó lỗi này ở file HTML có thể được bỏ qua.

XML được xem như là ngôn ngữ mạnh hơn HTML do nó mang lại thông tin đầy đủ về dữ liệu. XML cung cấp “siêu dữ liệu” metadata hay còn được gọi là “dữ liệu về dữ liệu” (data about data). XML cho phép các nhà phát triển và quản trị công nghệ thông tin mô tả thông tin có liên quan tới các nguồn thông tin khác. Đây là phương pháp khai thác thông tin lý tưởng trong môi trường trao đổi thông tin từ các máy chủ ứng dụng cũng như từ các ứng dụng với nhau. Cấu trúc chặt chẽ của XML (nội dung được đặt giữa các thẻ metadata) cho phép các ứng dụng dễ dàng tìm kiếm và sử dụng nội dung đã tạo. Môi trường tài liệu XML trở thành một kho dữ liệu hỏi-đáp (query data repository) tương tự như cơ sở dữ liệu. Ngôn ngữ XML là giải pháp tích hợp cho vấn đề trao đổi dữ liệu tự động giữa các kho thông tin trên mạng Internet.

Một biểu ghi XML đơn giản có dạng như sau:

encoding="utf-8" standalone="yes"?>

Kinh tế học vi mô

Ngô Đình Giao

Kinh tế vĩ mô

Thống kê

2006

Chuẩn trao đổi các dữ liệu trên Internet hiện nay đã được tổ chức tiêu chuẩn quốc gia của Mỹ thông qua nhằm thay thế cho các chuẩn cũ không còn phù đó là chuẩn ANSI/NISO Z39.85-2001

(tham khảo: http://www.niso.org/standards/resources/Z39-85.pdf). Nội dung chủ yếu của chuẩn mô tả dữ liệu này gồm 15 trường dữ liệu còn được gọi là chuẩn Dublin Core Metadata. Đây là các trường dữ liệu phổ biến và hữu ích nhất kèm theo một tài liệu số hóa để trao đổi trên mạng Internet.

Hiện nay các thư viện và trung tâm thông tin lớn trên thế giới đang có xu hướng sử dụng chuẩn XML thay thế cho chuẩn Marc 21 đã không còn phù hợp cho công tác biên mục và trao đổi dữ liệu như (Thư viện Y học Quốc gia Mỹ, các thư viện của Pháp, Anh, Nhật Bản...)

2. Metadata

2.1. Siêu dữ liệu là gì ?

Siêu dữ liệu (metadata) dùng để mô tả tài nguyên thông tin. Thuật ngữ “meta” xuất xứ là một từ Hy Lạp đùng để chỉ một cái gì đó có bản chất cơ bản hơn hoặc cao hơn. Vì vậy metadata là dữ liệu về dữ liệu.

Theo tiến sĩ Warwick Cathro (Thư viện Quốc gia Úc) thì “siêu dữ liệu là những thành phần mô tả tài nguyên thông tin hoặc hỗ trợ thông tin truy cập đến tài nguyên thông tin”. Cụ thể trong tài liệu thì siêu dữ liệu được xác định là “dữ liệu mô tả các thuộc tính của đối tượng thông tin và trao cho các thuộc tính này ý nghĩa, khung cảnh và tổ chức. Siêu dữ liệu còn có thể được định nghĩa là dữ liệu có cấu trúc về dữ liệu”.

Theo Gail Hodge siêu dữ liệu là “thông tin có cấu trúc mà nó mô tả, giải thích, định vị, hoặc làm cho nguồn tin trở nên dễ tìm kiếm, sử dụng và quản lý hơn. Siêu dữ liệu được hiểu là dữ liệu về dữ liệu hoặc thông tin về thông tin”

Nói tóm lại thì siêu dữ liệu là thông tin mô tả tài nguyên thông tin.

Mục đích đầu tiên và yêu cầu cốt lỗi nhất của siêu dữ liệu (metadata) là góp phần mô tả và tìm lại các tài liệu điện tử trên mạng Internet. Sự phát triển mạnh mẽ của Internet đã tạo ra sự bùng nổ của các loại dữ liệu đa dạng ở dạng số, văn bản, âm thanh, hình ảnh, tài liệu đa phương tiện. Những tài liệu này có thể truy cập được trên mạng Internet song việc tìm kiếm chúng một cách hiệu quả và khoa học như với các hệ thống thông tin trực tuyến là hết sức khó khăn. Để góp phần tăng cường chất lượng tìm kiếm các tài liệu số trên mạng Internet, người ta đã đưa ra giải pháp sử dụng siêu dữ liệu.

Thực ra trong hoạt động thông tin – thư viện truyền thống, từ lâu đã có những khái niệm liên quan đến siêu dữ liệu. Các bản thư mục chứa các dữ liệu mô tả đối tượng như cho sách , cho tạp chí thì chúng cũng được coi như là một dạng siêu dữ liệu. Với việc tự động hóa công tác biên mục, phiếu thư mục được thay thế bằng biểu ghi thư mục. Như vậy thành phần siêu dữ liệu còn có thể được trình bày trong biểu ghi, vì vậy biểu ghi này được coi là biểu ghi siêu dữ liệu (metadata record) của đối tượng được cơ sở dữ liệu quản lý. Với tài nguyên truyền thống trên giấy, thông tin mô tả được bố trí nằm ngoài đối tượng mà nó mô tả (Ví dụ, trên phiếu thư mục của mục lục thư viện, trong biểu ghi của CSDL). Nhờ những yếu tố mô tả như vậy, người ta có thể xác định và tìm kiếm lại được tài liệu một cách chính xác theo một vài yếu tố.

Ngày nay, nguồn tài liệu điện tử phát triển nhanh chóng và sự phân tán trên mạng nhiều đến mức không thể xử lý được một cách thủ công như đã và đang áp dụng đối với tài liệu xuất bản trên giấy. Để xử lý được hết tài liệu điện tử phân tán, người ta phải áp dụng các phương pháp tự động – sử dụng các chương trình đặc biệt (được gọi theo nhiều cách khác nhau như: robots, crawlers, spiders,...). Do tài liệu điện tử được tạo ra, thông thường không tuân thủ những quy định xuất bản truyền thống, không có những quy tắc nhất định giúp cho phép nhận dạng tự động được các yếu tố mô tả thông thường như tác giả, địa chỉ về xuất bản, thông tin về khối lượng... nên cần thiết phải có những quy định thống nhất để các chương trình tự động nhận dạng và xử lý chúng theo các yêu cầu nghiệp vụ. Những quy định như vậy được gọi là những quy định về siêu dữ liệu. Có thể thấy hiện nay, do nhiều chương trình máy tính chỉ định chỉ số dựa vào một số thành phần hạn chế như nhan đề hoặc toàn văn nên không hỗ trợ những tìm kiếm đặc thù (ví dụ theo tác giả, theo chủ đề, theo lĩnh vực...). Vì thế để tạo điều kiện cho các chương trình có thể đinh chỉ số tự động theo một số yếu tố xác định, người ta phải đưa thêm vào tài liệu điện tử những thuộc tính bổ sung để tăng cường mô tả tài nguyên thông tin. Các công cụ định chỉ số tự động sẽ được lập trình để nhận dạng các thuộc tính này và định chỉ số chúng, từ đó hỗ trợ tìm kiếm những thuộc tính đặc thù.

Như vậy một bản ghi metadata bao gồm một tập hợp những thuộc tính hoặc tập hợp những phần tử cần thiết để mô tả các tài nguuyên thông tin theo yêu cầu nghiệp vụ. Thông thường trong hoạt động nghiệp vụ thông tin – thư viện bao gồm các yếu tố như: Nhan đề tài liệu, tác giả, thông tin về xuất bản, nơi/vị trí lưu giữ, kiểu/dạng tài liệu....

2.2. Vậy “siêu dữ liệu” được đặt ở đâu ?

Mối liên hệ giữa siêu dữ liệu và tài nguyên thông tin mà nó mô tả có thể được thể hiện ở một trong hai cách sau:

+ Các phần tử metadata được chứa trong một biểu ghi tách biệt bên ngoài đối tượng mô tả.

+ Các phần tử metadata có thể được nhúng (gắn) vào bên trong tài nguyên mà nó mô tả.

Trước đây với tài liệu truyền thống, các mô tả dữ liệu nằm ngoài đối tượng mô tả (được đưa vào phiếu thư viện hoặc biểu ghi CSDL), như vậy siêu dữ liệu được lưu trữ một cách tách biệt bên ngoài đối tương mô tả.

Với tài liệu điện tử, siêu dữ liệu của chúng được nhúng (gắn) trong bản thân tài nguyên hoặc liên kết với tài nguyên mà nó mô tả như trong trường hợp các thẻ meta của tài liệu HTML hoặc các tiêu đề TEI (Text Encoding Initiative – TEI header: tham khảo: http://xml.coverpages.org/tei.html) trong tài liệu điện tử.

Trong thực tế có nhiều chuẩn mô tả biên mục mang tính chất metadata khá thông dụng đang được áp dụng như: MARC21/UNIMARC, ISO-2709, Dublin Core Metadata... các dữ liệu metadata này thường được gắn vào phần đầu cho mỗi tài liệu điện tử được đưa vào máy chủ hoặc trên mạng internet nhằm hỗ trợ các công cụ tìm kiếm lọc ra các thông tin metadata để tổ chức thành các kho dữ liệu mà không cần dùng đến hệ quản trị cơ sở dữ liệu truyền thống. Thực tế thì ngay bản thân ngôn ngữ XML tự nó đã hỗ trợ việc hình thành một cơ sở dữ liệu toàn văn, phi cấu trúc và rất thuận lợi cho việc tìm kiếm và trao đổi thông tin.

2.3. Khái niệm “sơ đồ”, “ngữ nghĩa” và “nội dung”

Để thống nhất phương thức mô tả tài liệu theo một khuôn mẫu thống nhất, người ta đưa ra những sơ đồ siêu dữ liệu. Việc này tương tự như cộng đồng thư viện thống nhất sử dụng khổ mẫu Marc21 hoặc UNIMARC cho biên mục đọc máy để đảm bảo tính thống nhất trong tạo lập CSDL. Vì thế hiện nay đã xuất hiện nhiều sơ đồ siêu dữ liệu khác nhau với quy định ngữ nghĩa riêng của mình.

2.3.1. Sơ đồ dữ liệu (Metadata scheme): Là tập hợp những yếu tố siêu dữ liệu được thiết kế cho mô tả một dạng tài nguyên thông tin cụ thể. Như vậy siêu dữ liệu là sơ đồ hình thức được xác định để mô tả tài nguyên thông tin cho đối tượng số hoặc không số. Thí dụ tập hợp yếu tố siêu dữ liệu Dublin Core có sơ đồ bao gồm 15 yếu tố để mô tả tài nguyên thông tin. Các nhà khoa học nhân văn đã xây dựng sơ đồ TEI (Text Encoding Initiative) để thống nhất tập hợp các yếu tố để mô tả tài liệu số đưa lên mạng hoặc đưa vào CSDL số. Các nhà lưu trữ tài liệu điện tử thì khuyến nghị sử dụng sơ đồ EAD (Encoded Archival Description: tham khảo: http://www.loc.gov/ead/) do họ đề xuất để thống nhất khổ mẫu cho lưu trữ tài liệu điện tử

2.3.2. Ngữ nghĩa (Semantics) : Định nghĩa các yếu tố hoặc ý nghĩa đực gán cho các yếu tố siêu dữ liệu thì được gọi là ngữ nghĩa của sơ đồ. Mỗi sơ đồ siêu dữ liệu có ngữ nghĩa và cú pháp được quy định riêng. Ví dụ bộ yếu tố siêu dữ liệu Dublin Core chỉ có 15 yếu tố, trong đó yếu tố “Creator” – dùng để xác định là tác giả của tài liệu, hoặc yếu tố “Title” – được hiểu là nhan đề của tài liệu.

2.3.3. Nội dung (Content): Giá trị (dữ liệu) của từng yếu tố được gọi là nội dung. Đó chính là giá trị của mỗi yếu tố siêu dữ liệu. Nhờ các sơ đồ dữ liệu, các chương trình xử lý tự động sẽ nhận biết đoạn dữ liệu nào sẽ thuộc thành phần nào, chẳng hạn đoạn dữ liệu này được nhân biết là nhan đề, đoạn dữ liệu kia được nhận biết là tác giả của tài liệu.

3. Dublin Core Metadata

(Tham khảo: http://dublincore.org/)

3.1. Giới thiệu

Dublin Core Metadata là một trong những sơ đồ yếu tố siêu dữ liệu phổ biến và được nhiều người biết đến. Bộ yếu tố này được hình thành lần đầu tiên vào năm 1995 bởi Sáng kiến Yếu tố Siêu dữ liệu Dublin Core (Dublin Core Metadata Element Initiative). Tập hợp yếu tố siêu dữ liệu này được gọi là “cốt lõi” (core) vì nó được thiết kế đơn giản và chỉ bao gồm 15 yếu tố mô tả cốt lõi nhất (trong khi Marc21 có hơn 200 trường và rất nhiều trường con).

Tháng 9/2001 bộ yếu tố siêu dữ liệu Dublin Core được ban hành thành tiêu chuẩn Mỹ, gọi là tiêu chuẩn “The Dublin Core Metadata Element Set” ANSI/NISO Z39.85-2001. (tham khảo: http://www.niso.org/standards/resources/Z39-85.pdf)

Bộ yếu tố siêu dữ liệu Dublin Core lúc đầu được thiết kế chủ yếu cho mục đích mô tả. Các yếu tố siêu dữ liệu Dublin Core có những ưu điểm sau:

+ Tạo lập và sử dụng dễ dàng: cho phép những người không chuyên nghiệp có thể tạo các bản ghi mô tả đơn giản cho các tài nguyên thông tin và truy xuất chúng trên môi trường mạng một cách dễ dàng.

+ Ngữ nghĩa dễ hiểu, sử dụng đơn giản: Việc khai thác thông tin trên mạng internet diện rộng thường gặp trở ngại bởi những sự khác nhau về thuật ngữ và sự mô tả thực tế. Dublin Core Metadata giúp những người dò tìm thông tin không chuyên có thể tìm thấy vấn đề mình quan tâm bằng cách hỗ trợ một tập hợp các phần tử thông dụng mà ngữ nghĩa của chúng được hiểu phổ biến.

+ Phạm vi phổ biến: Tập hợp các phần tử Dublin Core Metadata lúc đầu được phát triển bằng tiếng Anh, nhưng hiện nay nó được câp nhật thêm với khoảng 25 ngôn ngữ khác nhau (phiên bản v1.1)

+ Tính mở rộng: Những nhà phát triển Dublin Core đã cung cấp một cơ chế cho việc mở rộng tập các phần tử Dublin Core, phục vụ nhu cầu khai thác các tài nguyên bổ sung. Các phần từ Metadat từ những tập các phần tử khác nhau có thể liên kết với metadata của Dublin Core. Điều này cho phép các tổ chức khác nhau có thể dùng các phần tử Dublin Core để mô tả thông tin thích hợp cho việc sử dụng tài nguyên trên Internet.

+ Giúp nâng cao độ chính xác của định chỉ số

+ Có khả năng liên tác (Interoperability), sử dụng lẫn nhau

+ Mở rộng thuận lợi

Mỗi yếu tố Dublin Core được đặt tên (Element Name) và quy định nhãn (label) để sử dụng ghi vào trong thẻ meta. Mỗi yếu tố được định nghĩa cụ thể để mô tả đối tượng và có chú thích rõ ràng.

3.2. Dublin Core Metadata bao gồm 15 yếu tố sau:

1. Nhan đề (Title): Nhan đề của tài liệu

2. Tác giả (Creator): Tác giả của tài liệu, bao gồm cả tác giả cá nhân và tác giả tập thể.

3. Chủ đề (Subject): Chủ đề tài liệu đề cập dùng để phân loại tài liệu. Có thể thể hiện bằng từ, cụm từ/(Khung chủ đề), hoặc chỉ số phân loại/ (Khung phân loại).

4. Tóm tắt (Description): Tóm tắt, mô tả nội dung tài liệu. Có thể bao gồm tóm tắt, chú thích, mục lục, đoạn văn bản để làm rõ nội dung...

5. Nhà xuất bản (Publisher): Nhà xuất bản, nơi ban hành tài liệu có thể là tên cá nhân, tên cơ quan, tổ chức, dịch vụ...

6. Tác giả phụ (Contributor): Tên những người cùng tham gia cộng tác đóng góp vào nội dung tài liệu, có thể là cá nhân, tổ chức...

7. Ngày tháng (Date): Ngày, tháng ban hành tài liệu. Có thể dùng chuẩn ISO 8601 (http://www.w3.org/TR/NOTE-datetime)

8. Loại (kiểu) (Type): Mô tả bản chất của tài liệu. Dùng các thuật ngữ mô tả phạm trù kiểu: trang chủ, bài báo, báo cáo, từ điển...

9. Khổ mẫu (Format): Mô tả sự trình bày vật lý của tài liệu, có thể bao gồm; vật mang tin, kích cỡ độ dài, kiểu dữ liệu (.doc, .html, .jpg, xls, phần mềm....)

Tham khảo chuẩn MIME tại: http://www.utoronto.ca/webdocs/HTMLdocs/Book/Book-3ed/appb/mimetype.html

10. Định danh (Identifier): Các thông tin về định danh tài liệu, các nguồn tham chiếu đến, hoặc chuỗi ký tự để định vị tài nguyên: URL (Uniform Resource Locators) (bắt đầu bằng http://), URN (Uniform Resource Name), ISBN (International Standard Book Number), ISSN (International Standard Serial Number), SICI (Serial Item & Contribution Identifier), ...

11.Nguồn (Resource): Các thông tin về xuất xứ của tài liệu, tham chiếu đến nguồn mà tài liệu hiện mô tả được trích ra/tạo ra, nguồn cũng có thể là: đường dẫn (URL), URN, ISBN, ISSN...

12. Ngôn ngữ (Language): Các thông tin về ngôn ngữ, mô tả ngôn ngữ chính của tài liệu: Có thể sử dụng chuẩn ISO 639 ( tham khảo http://www.w3.org/WAI/ER/IG/ert/iso639.htm) để mô tả ngôn ngữ cho tài liệu.

13. Liên kết (Relation): Mô tả các thông tin liên quan đến tài liệu khác. có thể dùng đường dẫn (URL), URN, ISBN, ISSN...

14. Diện bao quát (Coverage): Các thông tin liên quan đến phạm vi, quy mô hoặc mức độ bao quát của tài liệu. Phạm vi đó có thể là địa điểm, không gian hoặc thời gian, tọa độ...

15. Bản quyền (Right): Các thông tin liên quan đến bản quyền của tài liệu

3.3. Cú pháp của Dublin Core

Các phần tử Dublin Core được chèn vào phần giữa các thẻ (tags)và. Cú pháp chung nhất cho Dublin Core như sau:

content= “giá trị trường”>

Chú ý: Mỗi phần tử có thể tùy chọn và có thể lặp, trong một thẻ meta có thể chứa nhiều thuộc tính , mỗi thuộc tính được cách nhau bằng dấu “;”.

Ví dụ: Một biểu ghi Dublin Core hoàn chỉnh được gắn vào ngôn ngữ HTML có dạng như sau:

Tài liệu điện tử

http://www.nlv.gov.vn/dlib/L6746.pdf ">

http://www.nlv.gov.vn/dlib/">

.........

Nội dung toàn văn...(thẻ này dùng cho các dữ liệu metadata được nhúng sẵn vào tài nguyên). Nội dung này sẽ được hiển thị trên trình duyệt, còn các thẻ metadata đã được biên mục ở trên sẽ không xuất hiện trong suốt phần định dạng hay hiển thị thông tin cũng như in ấn, nó chỉ có tác dụng đối với các máy chủ tìm kiếm. Các máy chủ đó sẽ đọc được các thông tin bên trong thẻ meta đó là lấy ra nội dung theo yêu cầu tìm kiếm

3.4. Dublin Core và Marc 21: Tham khảo

( http://www.loc.gov/marc/dccross_199911.html)

Stt	Dublin Core	Marc 21
	Nhan đề (Title)	245 00$a
	Tác giả (Creator)	700 1#$a: Tác giả cá nhân \| $eVai trò 710 2#$a: Tác giả tập thể \| $eVai trò 711 2#$a: Hội nghị, hội thảo \| $eVai trò
	Chủ đề (Subject)	653 ##$a (Thuật ngữ chủ đề không kiểm soát 650 #7$a (Thuật ngữ chủ đề có kiểm soát) \| $2Nguồn
	Mô tả (Description)	520 ##$a: Mô tả tóm tắt nội dung tài liệu 505 0#$a: Phụ chú nội dung được định dạng
	Nhà xuất bản (Publisher)	260 ##$b (Nhà xuất bản, phát hành, in ấn...) 700 1#$a (Tiêu đề bổ sung – Tên cá nhân) \| $eNhà xuất bản 710 2#$a (Tiêu đề bổ sung – Tên tổ chức) \| $eNhà xuất bản 711 2#$a (Tiêu đề bổ sung – Tên hội nghị, hội thảo) \| $eNhà xuất bản
	Tác giả phụ (Contributor)	720##$a (Tiêu đề bổ sung – Tên/tên không kiểm soát): tên người, tên tổ chức \| $eThông tin về trách nhiệm liên quan 700 1#$a(Tiêu đề bổ sung – Tên cá nhân) \| $eThông tin trách nhiệm 710 2#$a(Tiêu đề bổ sung – Tên tổ chức) \| $eThông tin trách nhiệm 711 2#$a (Tiêu đề bổ sung – Tên hội thảo, hội nghị) \| $eThông tin trách nhiệm
	Ngày tháng (Date)	260 ##$g (Ngày in, ngày sản xuất)
	Loại tài liệu (Type)	655 #7(Thuật ngữ chủ đề - Thể loại/hình thức \| $2Nguồn của thuật ngữ
	Mô tả vật lý (Format)	856 ##$qVị trí và kiểu truy cập 300 ##$a Mô tả vật lý
	Định danh (Identifier)	024 8#$a(Các số/mã nhận dạng chuẩn khác) 856 40$u(Định danh tài nguyên thống nhất): URI (Uniform Resource Identifier) 020 ##$a (ISBN: International Standard Book Number) 022 ##$a (ISSN: International Standard Serial Number)
	Nguồn gốc (Source)	786 0#$o (Nguồn dữ liệu/Phụ chú) URI: 786 0#$o (Nguồn dữ liệu/Chỉ số nhận dạng khác)
	Ngôn ngữ (Language)	546 ##$a (Phụ chú ngôn ngữ) 041$4 (Mã ngôn ngữ: ISO 639-2)
	Liên kết (Relation)	787 0#$n (Quan hệ không đặc thù/ Phụ chú) URI: 787 0#$o (Quan hệ không đặc thù/ chỉ số nhận dạng khác) 776 0#$n (Hình thức vật lý bổ sung/ Phụ chú) 776 0#$o (Hình thức vật lý bổ sung/ Chỉ số nhận dạng khác)
	Diện bao quát (Coverage)	500$a (Phụ chú chung) 522##$aKhông gian (Phụ chú diện bao quát về địa lý) 513##$bThời gian (Phụ chú dạng báo cáo và thời kỳ được nói tới)
	Bản quyền (Rights)	540 ##$a (Phụ chú điều kiện sử dụng và tái bản) URL: 856 42$u (Địa chỉ điện tử và truy cập/Vị trí tài nguyên thống nhất) \| $3Đặc tả tài liệu